ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) چیست؟

ارز دیجیتال بانک مرکزی یا CBDC چیست؟ ؛ ارز دیجیتال، این رمز ارز استوار شده بر پایه بلاکچین انقلاب پولی در دنیای امروزه به دنبال داشت. ویژگی‌های این پول‌های دیجیتالی مانند ناشناس بودن، انتقال نامحدود در سرتاسر جهان، غیر قابل بازگشت، امنیت و نداشتن نیاز به تایید و کنترل هیچ نهاد یا کشوری باعث شد ارز دیجیتال با سرعت زیاد توسعه یابد و همگانی گردد. با افزایش تمایل مردم نسبت به استفاده از دارایی‌های دیجیتال، دولت نیز وارد عمل شد و یک ارز را تحت عنوان ارز ملی یا CBDC به وجود آورد.

بنظرتان CBDC‌ها همانند سایر ارزهای دیجیتال هستند؟ آیا می‌توان از آن‌ها سودهای قابل توجهی کسب کرد؟ در پاسخ به این سوالات باید بگوییم، ارزهای دیجیتال ملی شباهت‌های بسیاری به سایر رمزارزها دارند؛ اما تفاوت‌های آن‌ها نیز کم نیست. به طور کلی اگر می‌خواهید در این زمینه سرمایه‌گذاری کنید و یا نیاز به کسب اطلاعات درباره آن‌ها دارید، ما در ادامه به بررسی تمام سوالات شما در رابطه با ارز دیجیتال بانک مرکزی خواهیم پرداخت.

تعریف ارز دیجیتال ملی(CBDC)

CBDC  برگرفته از واژه انگلیسی Central Bank Digital Currency  به معنای ارز دیجیتال ملی است. در واقع CBDC نوعی پول الکترونیکی است که برای استفاده ساده‌تر در دسترس افراد قرار می‌گیرد. بوجود آمدن ارز دیجیتال بانک مرکزی باعث شد سرمایه‌گذاری‌ها و خرید و فروش‌ها راحت‌تر انجام شود. چرا که در بانک مرکزی  مشتری با خود بانک مرکزی بدون رابط ارتباط برقرار می‌کند. در واقع هدف اصلی از ایجاد این پول‌های دیجیتالی بکارگیری شیوه پرداخت مدرن به جای سنتی و حذف بانک‌های تجاری واسطه است. با حذف واسطه ها، مشتریان می‌توانند به صورت مستقیم با یکدیگر ارتباط بگیرند و از این طریق دیگر نیازی به نگرانی در رابطه با ورشکستی واسطه‌های مالی نیست.

به طور کلی این ارزها می‌توانند جایگزین خوبی برای پول‌های کاغذی باشند. در ادامه این مطلب از صرافی فراچنج توضیحات بیشتری در رابطه با CBDC در اختیارتان قرار می‌دهیم؛ با ما همراه باشید. .

بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال چیست و چه کاربردی دارد؟ +چطور وارد بازار ارزهای دیجیتال شویم

ارز دیجیتال بانک مرکزی چه تفاوتی با دیگر ارزهای دیجیتال دارد؟

در بررسی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی متوجه می‌شویم که رمز ارزها در این نهاد به وسیله خود بانک مرکزی کنترل می‌گردد و درواقع آن‌ها را می‌توان نسبتا متمرکز دانست. اما سایر ارزهای دیجیتال کاملا نامتمرکز  هستند و قیمتشان وابسته به هیچ نهادی نیست. همچنین ارائه ارزهای ملی به وسیله بانک مرکزی کنترل می‌شود. درواقع بانک‌های مرکزی میزان ورود دارایی در سرمایه‌گذاری‌ها یا جلوگیری از ارائه برای پیشرفت صعودی اقتصاد را تحت کنترل دارند. در صورتی افزایش قیمت یا کاهش قیمت ارزهای رمزنگاری شده دیگر وابسته به هیچ نهادی نیست و هیچ گاه نمی‌توان دیدگاه مشخصی از قیمت آن‌ها داشت.

به طور کلی تفاوت‌های ارزهای دیجیتال را با CBDC‌ها شامل موارد ذیل است:

1. عرضه و تقاضا: ارزهای دیجیتالی همچون بیت کوین تعداد مشخصی برای عرضه دارند و هیچ نهادی توانایی تغییر در آن را ندارد. در صورتی که عرضه CBDC وابسته به بانک ملی است.
2. نحوه نظارت و مدیریت: رمزارزها اغلب نامتمرکز اند، یعنی هیچ مدیریت و نظارتی روی آن‌ها وجود ندارد. اما ارز دیجیتال ملی، یک پول متمرکز محسوب می‌شود و نهاد‌های دولتی مشخص بر روی نحوه عملکرد آن‌ها کنترل کامل دارند.
3. پیگیری تراکنش ها: تراکنش‌ها در ارزهای دیجیتال بر بستر بلاکچین هستند و پیگیری آن‌ها ممکن نیست! اما از آنجایی که ارزهای دیجیتال بانک مرکزی وابستگی به بلاکچین ندارند، تراکنش‌های انجام شده آن‌ها قابلیت رهگیری را دارند.

بنابراین؛ اصلی‌ترین تفاوت‌های این دو گزینه، مواردی است که در بالا ذکر کردیم.

انواع ارزهای دیجیتال ملی:

ارزهای دیجیتال بانک مرکزی به دو دسته: ارزهای دیجیتال مرکزی خرد (Retail CBDC) و ارزهای دیجیتال کلان (Wholesale CBDC) تقسیم بندی می‌شوند. همانطور که از اسم هرکدام پیداست، ارزهای دیجیتالRetail CBDC برای معاملات و پرداخت هزینه‌های پایین استفاده می‌شود و ارزهای دیجیتال Wholesale CBDC برای آسانی پرداخت مبادلات در سطح جهانی مطرح و استفاده می‌گردد.

• ارز دیجیتال بانک مرکزی خرد (Retail CBDC):

هدف این CBDCها آسان کردن روش‌های پرداخت معاملات در میزان کم برای کاربران است. ویژگی ارز دیجیتال خرد ارائه تعداد بیشماری تراکنش و خرید و فروش در میزان هزینه‌ی پایین و سادگی این مسیر است. با این وجود که همچنان کارتهای بانکی و اپلیکیشن‌های موجود مورد انتخاب عموم هستند. اما در آینده نزدیک Retail CBDC یا ارزهای دیجیتال خرد به طور گسترده‌ای مورد توجه و انتخاب کاربران قرار خواهند گرفت.

سه بخش مهم در چگونگی طراحی ارزهای دیجیتال مرکزی خرد وجود دارد. این موارد عبارت اند از:

۱- تراکنش‌های معاملاتی ۲- جابه جایی دارایی‌ها ۳- تسویه حساب ارزهای دیجیتال ملی

روش‌های عرضه‌ی ارز دیجیتال بانک مرکزی خرد به دو صورت توکن دیجیتالی و حساب‌های موجود افراد در بانک مرکزی شکل می‌گیرد. توکن دیجیتالی بانک مرکزی را می‌توان به جای پول و اسکناس و سکه استفاده کرد و حساب‌های سپرده‌گذاری با هدف دریافت سود برگزید. تنها فرق اساسی ارزهای دیجیتال توکن دیجیتالی و حساب سپرده ارز دیجیتال ملی در چگونگی جمع آوری مشخصات هویت معامله گران و تحقیق درباره تمام جزئیات تراکنش‌ها در زمان گذشته‌ی آن‌ها یا مراحل بررسی و شناخت کاربران (KYC) است.

• ارزهای دیجیتال بانک مرکزی کلان (Wholesale CBDC):

این ارز دیجیتال ملی برای سادگی در مبادلات دارایی‌ها با حجم بالا در سراسر جهان و البته هموار کردن میزان ریسک و بالا بردن فعالیت و تسویه شدن حساب کاربران و جابه جایی اوراق بهادار به روی کار آمده است. ارز دیجیتال بانک مرکزی کلان به دو دسته داخلی و بین المللی تقسیم می‌شود. کارایی هر یک از این مدل ها را در ادامه مشاهده می‌کنید:

1-ارز دیجیتال بانک مرکزی کلان(خارجی):

زمینه را برای تبادلات دارایی‌هایی که ارزش بالا دارند در کمترین زمان ممکن شوند. در واقع تراکنش‌های زیاد بین بانک‌ها استفاده می‌گردد.
2-ارز دیجیتال ملی کلان(بین المللی):

برای پرداخت سرمایه‌گذاری‌ها در سطح بین المللی به چند فرد واسطه در نقاط گوناگون احتیاج است. توانایی این دارایی‌ها در افزایش این نوع روش پرداخت و دیگر روش‌های گوناگون برای پرداخت در جهان است. به صورتی که شما می‌توانید با حذف واسطه ها مبلغی از دارایی را به صورت دیجیتال از یک کشور به کشور دیگر تحویل دهید.

بررسی ویژگی‌های ارز دیجیتال بانک مرکزی CBDC

• بلاکچین در تمام ارزهای بانک مرکزی به کار گرفته نمی‌شود؛ در واقع این ارزها وابستگی به بلاک ندارند.
• سیستم متمرکز دارد به این شکل که بانک تعدادی از نهادها را مسئول نظارت بردفتر کل توضیع شده قرار می‌دهد.
• سرعت و امنیت بالای ارزهای دیجیتال بانک مرکزی.
• ارز دیجیتال بانک مرکزی نمی‌خواهد جای ارز فیات را بگیرد و فقط نوع مشابه ارزفیات را ارائه می‌دهد.
• تعدادی از این ارزها بر اساس بلاکچین‌های اختصاصی ارزهای دیجیتال عادی و تعدادی دیگر طبق بلاک چین مختص خود برنامه ریزی شده اند.
• فیزیکی نبودن و امکان جابه جایی راحت آن.

نقاط قوت ارز دیجیتال ملی:

• صرفه جویی در هزینه‌های چاپ ارز فیات به این دلیل که این نوع ارز دیجیتالی است.
• پیگیری و برگشت‌پذیری این ارزها در صورتی که اشتباه انتقال شده باشند.
• پرداخت‌های روزانه به دلیل ثبات نسبتا پایدار برای معاملات روزانه.
• شناسایی افراد فراری از مالیات یا معاملات غیر مجاز و پیگیری آن.
• مسیریابی کلاه برداران در این بانک مرکزی به سادگی انجام‌پذیر است.
• صرفه جوی در هزینه‌های ارسال دارایی در سطح بین المللی.

نقاط ضعف ارز دیجیتال بانک مرکزی:

• قرار گرفتن در معرض حمله سارقان سایبری
• متمرکز بودن این ارزها را هم می‌توان نقطه ضعف آن ها از سوی برخی از کاربران که می‌خواهند تراکنش های غیرقابل پیگیری داشته باشند، دانست.
• کاربرانی که طریق استفاده‌ای ارز دیجیتال بانک مرکزی را متوجه نشده‌اند کارکردن برایشان دشوار است و ممکن است با مانعی برای مبادلات خود برخورد کنند.

از CBDC ها چگونه می توان استفاده کرد؟

امروزه ارزهای دیجیتال مرکزی به سه روش برای کاربران مورد استفاده قرار می‌گیرد. این موارد عبارت اند از:

1. غیر مستقیم: وظیفه ثبت و دربرگرفتن کاربران و شغل‌های گوناگون افراد در صورت داشتن واسط و به کمک موسسات مالی ارائه می‌گردد.
2. مستقیم: این روش به حساب بانکی افراد ربط پیدا می‌کند اینگونه که واسطه ایی بین بانک مرکزی و مشتری قرار ندارد و خود بانک مرکزی تمام فرایند را برعهده دارد. البته تبلیغ و گسترش این روش باز هم برعهده واسطه گران و کاربران بازار مالی است.
3. ترکیبی: با هدف افزایش سود کاربران برخی از ویژگی‌های روش مستقیم و نامستقیم را ترکیب کرده و به کاربران کمک می‌کند تا توانایی فعالیت در بانک مرکزی ارز دیجیتال بدون کمک شخص سومی برایشان امکان‌پذیر است.

سخن پایانی

در این مطلب به بررسی، ارز دیجیتال ملی یا همان CBDC‌ها پرداختیم. ارز دیجیتال بانک مرکزی ایده اصلی‌اش را از دفتر کل توزیع شده در سایر رمزارزها غیرمتمرکز همچون اتریوم و بیت کوین گرفته استبه دست آورده. اما این ارزها از لحاظ عرضه و نحوه مدیریت تفاوت جامع و بنیادینی با سایر ارزهای دیجیتال دارند.

در ادامه مطلب، انواع ارز دیجیتال بانک مرکزی را نیز شناختیم و نحوه کارایی آن‌ها را نیز دانستیم. به طور کل، امیدواریم که به کمک این مطلب، پاسخ سوالاتتان در این رابطه را دریابید. با این حال در صورت جود هرگونه سوال، با تیم فراچنج همراه باشید. ما همواره پاسخگوی سوالات شما هستیم. .