هارد کپ و سافت کپ در ارز دیجیتال چه مفهومی دارند؟

همانطور که قبلاً درباره عرضه اولیه توکن‌ها اطلاعاتی دریافت کردیم، دانستیم که برای اینکه پروژه‌ها سرمایه جذب کنند و محصولات خود را گسترش دهند، رویدادهایی به نام Initial Coin Offering یا ICO برگزار می‌کنند. در هر ICO، چگونگی عرضه و میزان ارزش هر دارایی دیجیتال تعیین می‌شود. همچنین، وایت پیپر منتشر شده را نیز مشاهده می‌کنیم. در این میان، یکی از عبارات ناآشنا در بازار ارزهای دیجیتال “هارد کپ” و “سافت کپ” هستند. برای همین در این مقاله از صرافی فراچنج به اصطلاح “هارد کپ” (Hard Cap) و “سافت کپ” (Soft Cap) می‌پردازیم، پس در ادامه همراه ما باشید.

منظور از عرضه اولیه سکه (ICO) چیست؟

فرقی نمی‌کند که بگوییم “عرضه اولیه توکن” یا “ICO” در هر حالتی به این اصطلاحات اشاره دارد که برای دریافت و جمع‌آوری سرمایه لازم برای افتتاح یک پروژه استفاده می‌شود. در واقع، یکی از مهم‌ترین ارکان در یک پروژه می‌تواند “عرضه اولیه توکن” باشد. کاربرد این روش، یعنی ICO، در بازار ارزهای دیجیتال بسیار گسترده است. از زمانی که اتریوم عرضه اولیه توکن را انجام داد، طرفداران زیادی این شیوه را جذب کردند و سرمایه‌گذاران بسیاری از آن استقبال کردند. در هر رویداد، اعضای تیم میزان مشخص یا نامشخصی از ICOها را اعلام می‌کنند تا در مقابل فروش دارایی‌ها، سرمایه مورد نیاز را جذب کنند.

در اینجا برخی از پروژه‌ها، برای فروش توکن‌ها، یکسری محدودیت در برنامه‌ریزی ایجاد کرده‌اند. البته تعدادی از آن‌ها ترجیح می‌دهند از بیشترین توانایی که دارند بهره ببرند و از هیچ مقدار معینی برای جذب سرمایه استفاده نکنند. مانند بسیاری از کسب و کارهایی که به تازگی فعالیت خود را شروع کرده‌اند، و برای جذب سرمایه، فعالیت‌هایی مثل ارائه فعالیت‌ها به مردم، تبلیغات و دیگر موارد را انجام می‌دهند، پلتفرم‌های رمزارز نیز برای خود نقشه‌ای تعیین کرده‌اند. این نقشه، عرضه اولیه توکن‌ها است و به این ترتیب می‌توانند بودجه خود را جمع‌آوری کنند.

بیشتر بخوانید: صرافی پنکیک سواپ| آموزش گام به گام از ثبت نام تا نحوه استفاده از صرافی

هارد کپ یا Hard Cap چیست؟

هارد کپ به کمترین مقداری اطلاق می‌شود که یک پروژه در هر دوره عرضه اولیه توکن خود را تعیین کرده و آن را ارائه می‌دهد. در هر دوره ICO، سرمایه‌های لازم برای پروژه از طریق فروش توکن‌ها جذب می‌شود و تا زمانی که به میزان هارد کپ تعیین شده نرسد، فروش ادامه دارد. این حداقل مقدار تعیین شده به عنوان سقف تعداد توکن‌ها است و هر چه این مقدار به فروش برسد، سرمایه اضافی جذب نمی‌شود. این رویکرد به دلیل نظارت و مدیریت بهتر نهنگ‌ها، پشتیبانی از ارزش‌ها، و تعیین نقشه راه برای پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

علت استفاده از هارد کپ:

• ۱. نظارت و مدیریت نهنگ‌ها: هارد کپ باعث محدود کردن عرضه توکن و جلوگیری از میل نهنگ‌ها به جلب سرمایه بی‌رویه می‌شود.
• ۲. پشتیبانی از ارزش: تعیین هارد کپ به پروژه‌ها کمک می‌کند تا ارزش توکن‌ها حفظ شود و افزایش ناپایدار ارزش را جلوگیری می‌کند.
• ۳. تعیین نقشه راه: هارد کپ به پروژه‌ها کمک می‌کند تا یک نقشه راه دقیق داشته باشند و برنامه‌ریزی موثرتری برای گسترش پروژه داشته باشند.

سافت کپ یا Soft Cap چیست؟

سافت کپ به کمترین مقدار سرمایه‌ای اطلاق می‌شود که یک پروژه برای اهداف خود مشخص کرده و به عنوان حداقل قیمت معرفی می‌شود. این حداقل مقدار سرمایه مورد نیاز برای ایجاد یا اجرای اهداف پروژه است. در صورتی که پروژه به میزان سافت کپ نرسد، مبلغ جمع‌آوری شده به سرمایه‌گذاران بازگردانده می‌شود. این مفهوم برای تضمین حداقل سرمایه و اطمینان از ادامه پروژه برای جذب سرمایه‌گذاران مهم است.

مزایا و معایب هارد کپ و سافت کپ:

مزایا هارد کپ:

• 1. پشتیبانی از ارزش‌ها و مقابله با نفوذ نهنگ‌ها: حفظ ارزش توکن‌ها و جلوگیری از نفوذ نهنگ‌ها.
• 2. بودجه‌بندی متعادل: تعیین هارد کپ به پروژه‌ها کمک می‌کند تا یک بودجه متعادل و با برنامه‌ریزی داشته باشند.
• 3. امکان بازگرداندن سرمایه: در صورت عدم رسیدن به هارد کپ، پروژه می‌تواند مبلغ جمع‌آوری شده را به سرمایه‌گذاران بازگردانده و امکان ادامه را بسنجد.

معایب هارد کپ:

• 1. امکان ایجاد شرایطی که پروژه نتواند به سافت کپ برسد: در برخی موارد، تعیین هارد کپ ممکن است باعث شرایطی شود که پروژه بتواند به سافت کپ برسد و سرمایه را برگرداند.
• 2. امکان ناموفقیت پروژه تا قبل از رسیدن به هارد کپ: احتمال وجود پروژه‌هایی که در زمان نهایی نتوانند به هارد کپ برسند.
• 3. دریافت سرمایه محدود: پروژه‌هایی که به مقدار هارد کپ نرسند، سرمایه محدودی دریافت می‌کنند.

مزایا سافت کپ:

• 1. کسب سرمایه به میزان بالاتر: امکان جذب سرمایه بیشتر با تعیین حداقل سرمایه.
• 2. مقدار کارمزد پایین‌تر: در سافت کپ، معمولاً مقدار کارمزد یا گس فی پایین‌تر است.
• 3. توانایی افزایش قیمت توکن: افزایش تعداد خریداران و توانایی افزایش قیمت توکن به خاطر بالارفتن تعداد.

معایب سافت کپ:

• 1. عرضه بدون محدودیت: امکان ایجاد شرایطی که مقدار ارزش در زمان نسوزاندن توکن‌ها وجود داشته باشد.
• 2. نوسانات افزایش یافته به دلیل نهنگ‌ها: تناوب نوسانات افزایش یافته در زمان نهنگ‌ها.
• 3. راه حل مخصوصی برای توکن‌ها وجود ندارد: در سافت کپ، برخی از پروژه‌ها راه حل مخصوصی برای توکن‌ها ندارند.

نحوه تغییر Hard Cap

مثل نامش، عوض کردن هارد کپ کار ساده‌ای نیست. با توجه به این که Hard Cap  یک شاخص است که بر اساس کدهای شبکه‌ی بلاکچین به وجود آمده و برای عوض کردن و ایجاد تغییرات روی آن نیاز به یکسری از کدها شبکه دارد. با این وجود، با تغییر دادن ساختمان بلاکچین، باعث به وجود آوردن توکن‌های تازه می‌گردد و هارد کپ تغییر نکند. در نتیجه، تغییر محدودیت‌های یک شبکه به وسیله‌ی افراد توسعه دهنده، بسیار کم اتفاق می‌افتد.

البته در بعضی موارد، هر مقدار که ایرادات فنی و یا باگ‌های پلتفرم بالا برود، فاصله‌ی هارد کپ از مقدار اصلی خود بیشتر است. در کل در جهت ایجاد تغییراتی در هاردکپ یک شبکه، به تمام اعضای پلتفرم احتیاج است. این افراد توانایی عضویت در یک DAO دارند. در ضمن تغییراتی در پروژ می‌توانند اعمال کنند. در بعضی مواقع زمانی که همه در یک پروژه موافق هستند، هارد فورکی راه اندازی می‌گردد که در راس حاکمیت و مدیریتش، سیاست گذاران شبکه هستند.

تاثیر منحنی انتشار (Emissions Curve) بر هارد کپ و سافت کپ

یکی از معیارهای ارزشمندی یک کوین، عرضه آن است. همانطور که گفتیم، ضرب میزان عرضه در گردش در قیمت لحظه‌ای، مارکت کپ را اندازه می‌گیرد. معیار مهم بعدی برای تعیین ارزش، تعداد کوین‌هایی است که در آینده عرضه خواهند شد.

به نحوه استخراج ارز دیجیتال و توزیع کوین‌ها، منحنی انتشار یا جدول زمانی انتشار (Emissions Schedule) می‌گویند. در واقع جدول یا برنامه زمانی انتشار به نحوه ورود رمز ارزهای جدید به بازار اطلاق می‌شود.

در حالت کلی، ماین کردن رمز ارزهای قابل استخراج در ابتدای امر کار آسانی است، اما رفته رفته و با افزایش قیمت و تقاضا، پاداش ماینینگ کاهش و سختی افزایش می‌یابد. مثلا امروزه، ماینینگ بیت کوین بدون تجهیزات تخصصی و مصرف بالای برق امکان‌پذیر نیست. البته درک منحنی انتشار فقط به ماینرها در یافتن رمز ارزهای مناسب برای استخراج کمک نمی‌کند، بلکه در پیش‌بینی میزان ارزش رمز ارز در طول زمان برای کاربران و تریدرهای عادی نیز موثر است.

ارزهای دیجیتال مختلف منحنی انتشار متفاوتی دارند. مثلا دوج کوین که کار خود را به‌عنوان یک رمز ارز شوخی در سال 2013 آغاز کرد، بدون هارد کپ و عرضه حداکثری، طی 2 سال 100 میلیارد واحد رمز ارز را روانه بازار ساخت.

در مقام مقایسه، بیت کوین به 21 میلیون واحد محدود است و اکنون به دلیل رویداد هاوینگ خود، هر 10 دقیقه یکبار 6.25 واحد و روزانه 900 واحد از آن استخراج می‌شود. این یعنی ماینینگ کل BTCها تا سال 2140 طول خواهد کشید و از آن زمان به‌بعد، منبع درآمد ماینرها صرفا کارمزد تراکنش‌ها خواهد بود.

رمز ارز مونرو (XMR) اما جدول زمانی انتشار منحصربه‌فردی دارد. مونرو به‌عنوان یک ارز دیجیتال حریم شخصی و خصوصی، دارای معیاری به‌نام “Tail Emission” است که در اواخر می 2022 طی یک به‌روزرسانی در این شبکه اعمال شد. در این ساختار، مقدارهای مونروهای قابل استخراج برابر مقدار ثابت 0.6 XMR در هر بلاک است که بر خلاف بیت کوین، باعث صفر شدن منبع اصلی ماینرها پس از رسیدن به هارد کپ یعنی پاداش بلاک نمی‌شود.

نتیجه گیری

در این مقاله از صرافی فراچنج به اصطلاح هارد کپ (Hard Cap) و سافت کپ (Soft Cap) پرداخت شد. با توجه به اینکه همه اتفاقات دلایل مختص به خود را دارند، ایجاد شرایطی برای عرضه اولیه توکن‌ها نیز به تعیین مسیر پروژه، گسترش بیشتر محصول و دریافت سرمایه از سرمایه گذاران نیاز دارد. در بعضی از ICOها یکسری محدودیت دارند که به آن Soft Cap و Hard Cap  می‌گویند. بیشترین مقداری که افراد تیم توسعه دهنده می‌تواند سرمایه از سرمایه گذاران جذب کند، هارد کپ می‌گویند. زمانی که مقدار تعیین شده در هاردکپ رسیدید، فعالیت‌های مربوط به این که سرمایه گذار جذب گردد پایان می‌یابد. در عکس این جریان، سافت کپ به کمترین مقدار بودجه‌ای می‌گویند که یک تیم توسعه دهنده دریافت می‌کند. یعنی در این زمان، فعالیت‌های افراد و جذب سرمایه گذار تمام می‌گردد.

با وجود اینکه هارد کپ و سافت کپ کمک زیادی برای ایجاد ارزش و برنامه‌ای مناسب برای یک پلتفرم می‌گردد، ولی با مطالعات روی تجربیات گذشته درمی یابیم که قرار ندادن محدودیت برای یک رمزارز درICO گزینه‌ی بهتری است. زیرا قرار دادن محدودیت برای کسب سرمایه وجود ندارد و احتمال بالارفتن توکن‌ها بیشتر می‌گردد. این موضوع برایافراد توسعه یا گسترش دهنده و سرمایه گذار بسیار مفید است. اما همیشه این را بدانید که ثبات در دنیای ارزهای دیجیتال کمرنگ است و همیشه درصدی احتمال برای تغییر هر نوع رویدادی وجود دارد.