وب ۳ چیست | معرفی فناوری WEB 3.0 به بیان ساده

همانطور که می‌دانید، اینترنت همواره در حال رشد و تغییر است. اما این فقط وب سایت‌ها و پلتفرم‌ها نیستند که محبوبیت پیدا می‌کنند و از بین می‌روند؛ بلکه زیرساخت کدنویسی که اینترنت بر آن بنا شده، دائما در حال تغییر است. در چند سال گذشته، برخی از آینده پژوهان فناوری، با اشاره به وب ۳ ، به عنوان نشانه‌ای از آینده اینترنت اشاره کرده اند. وب ۳.۰ اصطلاحی است که توسط گاوین وود، دانشمند کامپیوتر، ابداع شده است و مفهوم یک اینترنت جدید و غیرمتمرکز ساخته شده بر روی بلاکچین‌ها را در بر می‌گیرد. بلاکچین ها، دفترکل‌های توزیع شده‌ای هستند که به صورت مشترک توسط شرکت کنندگان کنترل می‌شوند.

با توجه به ماهیت جمعی بلاکچین ها، اگر و زمانی که وب ۳.۰ به طور کامل ظهور کند (در حال حاضر برخی از عناصر آن وجود دارد)، به طور تئوری، عصر جدیدی از اینترنت را رقم خواهد زد. عصری که در آن استفاده و دسترسی به اینترنت توسط شبکه‌های اداره شده توسط جامعه کنترل می‌شود، نه مدل متمرکز فعلی که در آن تعداد معدودی از شرکت‌ها بر وب ۲.۰ ریاست می‌کنند.

از سال ۲۰۱۸، توجه به عناصر وب ۳.۰ در زمینه‌هایی مانند سرمایه‌گذاری سهام، جستجوی آنلاین، ثبت اختراعات، انتشارات علمی، فرصت‌های شغلی و گزارش‌های مطبوعات به طور قابل توجهی افزایش یافته است. صنعت خدمات مالی در خط مقدم فناوری‌ها و دارایی‌های نوظهور وب ۳.۰ قرار دارد: در یک برهه، حجم روزانه تراکنش‌های پردازش شده در صرافی‌های به اصطلاح غیرمتمرکز از ۱۰ میلیارد دلار فراتر رفت. با این حال، همانطور که خواهیم دید، پیشرفت به صورت پیوسته و با وقفه‌هایی همراه بوده است.

اگر هنوز نمی‌دانید وب ۳.۰ چیست، تنها نیستید! طبق نظرسنجی Harvard Business Review در سال ۲۰۲۲، تقریباً ۷۰ درصد از بیش از ۵۰۰۰۰ نفری که پاسخ دادند، اعتراف کردند که نمی‌دانند وب ۳.۰ چیست. به همین دلیل از صرافی ارز دیجیتال فراچنج در این مقاله، در مورد وب ۳.۰، خطرات و امکانات آن و اینکه چه زمانی به نتیجه خواهد رسید، بیشتر خواهید آموخت.

فهرست مطالب

اوب ۱ و وب ۲ چیست؟

برای اینکه وب ۳ را درک کنیم، ابتدا باید بدانیم وب ۱ و وب ۲ چه هستند. وب ۱ نمونه اولیه اینترنت بود، دوره‌ای که در دهه ۱۹۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰ رونق گرفت. بخش زیادی از وب ۱ با استفاده از «پروتکل‌های باز» ساخته شده بود که به جای یک نهاد یا سازمان خاص، روش‌هایی برای تبادل اطلاعات بودند که هر کسی می‌توانست از آن‌ها استفاده کند. در آن زمان، مردم بیشتر از اینترنت برای خواندن صفحات وب و چت با دوستان یا غریبه‌ها استفاده می‌کردند. با پیشرفت وب ۱، افراد و شرکت‌ها به طور فزاینده‌ای از اینترنت برای تجارت الکترونیک و همچنین برای تحقیقات علمی و دانشگاهی استفاده کردند.

وب ۲ در اواسط دهه ۲۰۰۰ با ظهور نسل جدیدی از شرکت‌های اینترنتی مانند فیس‌بوک، توییتر (ایکس ) و ویکی‌پدیا پدید آمد. این شرکت‌های نوپا به کاربران قدرت می‌دادند تا محتوای خود را ایجاد کنند. اما همانطور که اندرو مک‌آفی، دانشمند پژوهشی MIT، در مصاحبه با McKinsey Quarterly در سال ۲۰۰۹ اشاره کرد، این پلتفرم‌های «نرم‌افزار اجتماعی نوظهور» که استفاده از آن‌ها رایگان بود، هزینه‌ای داشتند که بسیاری از کاربران از آن آگاه نبودند. این شرکت‌ها با فروش فعالیت و داده‌های کاربران به تبلیغ‌کنندگان، درآمدزایی می‌کردند، در حالی که کنترل تصمیمات مالکانه در مورد عملکرد و حکمرانی را در اختیار داشتند.

• وب ۱.۰ چیست؟

اولین نسخه اینترنت با عنوان وب ۱.۰ شناخته می‌شد. وب ۱.۰ را به عنوان وب صرفاً خواندنی یا نحوی در نظر بگیرید. بیشتر مشارکت‌کنندگان، مصرف‌کنندگان محتوا بودند، در حالی که سازندگان عمدتا توسعه‌دهندگان وب بودند که وب‌سایت‌هایی با محتوای ارائه شده به صورت متن یا گرافیک می‌ساختند. وب ۱.۰ تقریباً از ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۴ وجود داشت. در وب ۱.۰، سایت‌ها به جای محتوای پویا، محتوای ایستا را با استفاده از زبان نشانه‌گذاری ابرمتن (HTML) ارائه می‌کردند. داده‌ها و محتوا از یک سیستم فایل ایستا به جای پایگاه داده تامین می‌شد و برقراری ارتباط در صفحات وب اندک بود.

• وب ۲.۰ چیست؟

اکثر ما فقط وب را در نسخه فعلی آن دیده‌ایم، که اغلب با عنوان وب ۲.۰ یا وب اجتماعی تعاملی  شناخته می‌شود. در دنیای وب ۲.۰، برای مشارکت در فرآیند خلق محتوا، نیازی نیست که توسعه‌دهنده باشید. بسیاری از برنامه‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هر کسی می‌تواند به یک سازنده محتوا تبدیل شود. شما می‌توانید در وب ۲.۰، اندیشه خود را خلق کرده و آن را با بقیه دنیا به اشتراک بگذارید. همچنین می‌توانید یک ویدیو آپلود کنید و آن را برای تماشای میلیون‌ها نفر دیگر و برقراری ارتباط و نظر دادن در مورد آن در دسترس قرار دهید.

یوتیوب، فیس‌بوک، فلیکر، اینستاگرام، توییتر و سایر رسانه‌های اجتماعی تنها چند نمونه از کاربردهای وب ۲.۰ هستند. فناوری‌های وب، مانند HTML5، CSS3 و فریم‌ورک‌های جاوا اسکریپت مانند ReactJs، AngularJs، VueJs و غیره، شرکت‌ها را قادر می‌سازند تا ایده‌های جدیدی را توسعه دهند که به کاربران اجازه می‌دهد مشارکت بیشتری در وب اجتماعی داشته باشند.

اچه فناوری‌هایی از وب ۳ پشتیبانی می‌کنند؟

وب ۳ تصویری از اینترنت به ما نشان می‌دهد که بر اساس انواع جدیدی از فناوری ساخته شده است. در اینجا سه مورد از مهمترین آن‌ها آورده شده است:

• بلاکچین: بلاکچین یک دفترکل توزیع‌شده دیجیتالی و غیرمتمرکز است که در سراسر یک شبکه کامپیوتری وجود دارد و ثبت تراکنش‌ها را تسهیل می‌کند. با اضافه شدن داده‌های جدید به شبکه، یک بلوک جدید ایجاد می‌شود و به صورت دائمی به زنجیره الحاق می‌گردد. سپس همه گره‌های موجود در بلاکچین برای انعکاس تغییر به‌روزرسانی می‌شوند. این بدان معنی است که سیستم تحت کنترل یا خرابی یک نقطه واحد قرار ندارد.
• قراردادهای هوشمند: قراردادهای هوشمند برنامه‌های نرم‌افزاری هستند که در صورت برآورده شدن شرایط مشخص‌شده، مانند توافقات بین خریدار و فروشنده، به طور خودکار اجرا می‌شوند. قراردادهای هوشمند در کدی بر روی بلاکچینی نوشته می‌شوند که قابل تغییر نیستند.
• دارایی‌های دیجیتال و توکن‌ها: رمزارزها اقلام ارزشمندی هستند که فقط به صورت دیجیتالی وجود دارند. آن‌ها می‌توانند شامل ارزهای دیجیتال، استیبل‌کوین‌ها، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) و NFTها (توکن‌های غیرقابل تعویض) باشند. آن‌ها همچنین می‌توانند شامل نسخه‌های توکنی‌شده دارایی‌ها از جمله اشیاء واقعی مانند آثار هنری یا بلیت کنسرت یا رویدادهای ورزشی باشند.

تفاوت وب ۲ و وب۳ چیست؟

در عصر وب ۲، کنترل بر روی تراکنش‌ها، محتوا و داده‌ها به صورت متمرکز در اختیار شرکت‌های فناوری است. به طور تئوری، با ظهور وب ۳، این موضوع تغییر خواهد کرد. طرفداران وب ۳ بر این باورند که در این عصر، کاربران بدون نیاز به واسطه‌هایی که امروزه می‌بینیم، قدرت کنترل اطلاعات خود را در اختیار خواهند داشت. وب ۳ می‌تواند نحوه مدیریت اطلاعات، کسب درآمد از اینترنت و حتی نحوه عملکرد شرکت‌های وب‌محور را تغییر دهد.

یکی دیگر از تفاوت‌های این دو رویکرد آن‌ها به اعتماد است. در وب ۲، یک تراکنش( چه تبادل پول باشد چه اطلاعات) به این بستگی دارد که دو طرف (و معمولا یک تسهیل‌کننده مرکزی) به اطلاعاتی که در حال به اشتراک گذاشته می‌شود، اعتماد داشته باشند. برعکس، وب ۳ از کاربران نمی‌خواهد به یکدیگر اعتماد کنند. در عوض، این فناوری به گونه‌ای طراحی شده است که یک تراکنش تنها در صورتی انجام می‌شود که معیارهای خاصی رعایت شود و داده‌ها تایید شوند.

نمونه‌هایی از وب ۳ در دنیای واقعی

تعداد تراکنش‌های پشتیبانی‌شده توسط وب ۳ همچنان در حال افزایش است. در اینجا چهار مثالی وجود دارد که در گزارش چشم‌انداز فناوری‌های پیشرو مکینزی برای سال ۲۰۲۳ ذکر شده است:

1. در نوامبر ۲۰۲۲، JPMorgan Chase اولین تراکنش برون‌مرزی خود را با بلاکچین انجام داد که شامل توکن‌سازی دلار سنگاپور و سپرده‌های ین ژاپن بود. این تجارت بخشی از پروژه Guardian، شراکتی بین JPMorgan Chase و DBS Bank بود.
2. Securitize، یک شرکت اوراق بهادار دارایی دیجیتال، با شرکت سرمایه‌گذاری جهانی KKR برای راه‌اندازی یک صندوق توکن‌شده که در بلاکچین Avalanche صادر شده است، همکاری کرد. توکنیزه‌سازی با دیجیتالی کردن عملیات و کاهش حداقل سرمایه‌گذاری، سهام خصوصی را برای سرمایه‌گذاران فردی بیشتری باز می‌کند.
3. ۱۰۰ Thieves، یک برند ورزش‌های الکترونیکی و سبک زندگی، به طرفداران خود گردنبند الماسی NFT را پیشنهاد داد، مشروط بر اینکه ظرف ۷۵ ساعت یک کیف پول دیجیتال در پلتفرم ایجاد کنند. بیش از ۳۰۰۰۰۰ نفر NFT را دریافت کردند.
4. نایک پس از خرید استودیوی وب ۳، RTFKT در سال ۲۰۲۱، پلتفرم وب ۳ خود را در سال ۲۰۲۲ با نام. Swoosh راه‌اندازی کرد و از آن زمان تاکنون NFTهای مبتنی بر بلاکچین را به مشتریان ارائه داده است. پلتفرم. Swoosh به عنوان قطبی برای راه‌اندازی محصولات جدید و همچنین فضایی برای مشتریان برای به اشتراک گذاشتن طرح‌های لباس مجازی در نظر گرفته شده است.

آیا وب ۳ همان متاورس است؟

نه کاملا. به گفته متیو بال، متخصص فناوری، وب ۳ به پایگاه داده‌های غیرمتمرکز و معماری سیستم اشاره دارد، در حالی که متاورس یک الگوی جدید از محاسبات و شبکه است. هر دوی آن‌ها ممکن است جانشین اینترنتی شوند که امروزه تجربه می‌کنیم، اما تا رسیدن به آن راه درازی در پیش است.

نگرانی‌هایی درباره وب ۳

فناوری‌های وب ۳ در حال حاضر توسط پیشگامان فناوری پذیرفته شده‌اند. اما پذیرندگان اولیه وب ۳ با چالش‌های متعددی روبرو هستند و با گسترش بیشتر ابزارهای مبتنی بر وب ۳، احتمالا چالش‌های بیشتری نیز به وجود خواهد آمد. در حال حاضر، چالش‌ها عبارتند از:

• قوانین در حال تحول: مقامات در حال توسعه رویکردهای خود برای اداره مسائل مانند حمایت از مصرف‌کننده و سرمایه‌گذار، مشروعیت و قابلیت اجرای قراردادهای مبتنی بر بلاکچین و استانداردهای شناخت مشتری و مبارزه با پولشویی هستند.
• ارزش پیشنهادی و تجربه کاربری: نسبت به محصولات وب ۲ که طی دو دهه توسعه بهینه‌سازی شده‌اند، وب ۳ دارای استانداردهای تجربه کاربری نسبتاً ضعیفی است. همچنین، کاربرد محصولات وب ۳، مانند NFTها، برای بسیاری از مصرف‌کنندگان و شرکت‌ها همچنان نامشخص است.
• حمایت از مصرف‌کننده: در بحبوحه شکست‌های اخیر چندین پروژه وب ۳، حمایت از مصرف‌کننده و سرمایه‌گذار به موضوعی کانونی برای تنظیم‌کننده‌ها و عموم مردم تبدیل شده است.
• وب ۳ یک راه‌حل جامع برای مشکلات وب ۲ نیست. در واقع، به احتمال زیاد باید برای رفع همان مشکلات قدیمی به روش‌های جدیدی که نسل جدید اینترنت ایجاب می‌کند، تلاش بیشتری کنیم.

وب ۳ برای چه کاری استفاده می‌شود؟

در حالی که فناوری وب ۳ هنوز در مراحل اولیه است، اما در حال حاضر چندین مورد استفاده متمایز را ارائه می‌دهد. در حال حاضر 4 مورد برتر که از این فناوری استفاده می‌کنند عبارتند از:

1-متاورس:

مفهوم متاورس در سال ۲۰۲۲ عناوین فناوری را تحت سلطه خود درآورد، حتی فیس‌بوک با تغییر نام تجاری به متا و صرف میلیاردها دلار برای توسعه، به دنبال تصاحب این قلمرو دیجیتال جدید قبل از هر کس دیگری بود. با این حال، همانطور که درآمد فیس‌بوک در سه ماهه سوم ۲۰۲۲ و سقوط سهام آن نشان داد، سرمایه‌گذاران و کاربران از برنامه‌های متاورس فیس‌بوک چندان هیجان‌زده نیستند.

متاورس اساسا یک دنیای مجازی است و می‌توان آن را به عنوان نسخه سه بعدی از اینترنت و نمایش دیجیتالی دنیای واقعی در نظر گرفت. کاربران می‌توانند با رایانه، تلفن یا هدست‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده در آن‌جا گشت و گذار کنند و تجربه‌ای عمیقا فراگیر داشته باشند که به طور فزاینده‌ای مرزهای واقعیت را مخدوش می‌کند. ساختن همه اینها هزینه هنگفتی خواهد داشت، به همین دلیل است که برندهای بزرگ فناوری با بودجه بالا مانند فیس‌بوک و گوگل در اوایل کار برای تسلط بر این بخش، به شدت روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

وب ۳ چشم‌انداز متاورسی کاملا متفاوتی را پیشنهاد می‌کند، چشم‌اندازی که برای همه باز است و به سازندگان و مشارکت‌کنندگان در امنیت به طور عادلانه پاداش می‌دهد. باز هم، این جایی است که وب ۲.۵ به احتمال زیاد وارد می‌شود، جایی که هر دو صنعت ایده‌هایی را از دیگری می‌گیرند و برای تحقق بخشیدن به متاورس با هم همکاری می‌کنند.

2-بازی‌های بلاکچینی:

موفقیت بازی Axie Infinity در سال ۲۰۲۱ باعث رونق بازی‌های مدل «بازی کن تا درآمد کسب کنی» شد و به گیمرها این فرصت را داد تا از طریق بازی کردن درآمد کسب کنند. به زودی، هزاران بازی تقلیدی مبتنی بر بلاکچین ظاهر شدند که پاداش‌های پرسودی را به بازیکنان به شکل توکن‌های داخلی ارائه می‌کردند که در زمان راه‌اندازی به شدت افزایش می‌یافتند و سپس سقوط می‌کردند.

در حالی که بازار نزولی، بخش پرخطر بازی‌های رمزارزی را ویران کرد، اما هنوز بازی تمام نشده است. تعدادی از بازی‌های باکیفیت رمزارزی هنوز در حال توسعه هستند، در حالی که غول‌های بازی‌سازی وب ۲ مانند Epic Games بازی‌های وب ۳ را توزیع می‌کنند. انتظار داشته باشید با ظهور توسعه‌دهندگانی که بتوانند بازی‌های بلاکچینی را سرگرم‌کننده و جذاب‌تر برای بازیکنان کنند، بازی‌های بلاکچینی دوباره رونق بگیرند.

3-اقتصاد مبتنی بر محتوا:

یکی از بزرگترین انتقادها به غول‌های وب ۲.۰ مانند فیس‌بوک، یوتیوب و اسپوتیفای این است که آن‌ها به طور مناسب به هنرمندان و سازندگان محتوا در پلتفرم‌های خود برای بازدیدکنندگانی که جذب می‌کنند، پاداش نمی‌دهند. با وب ۳، جوامع سازندگان هنرمندان، نویسندگان، نوازندگان، طراحان و توسعه‌دهندگان سرانجام می‌توانند واسطه‌ها را دور بزنند و مستقیماً با مخاطبان و حامیان خود ارتباط برقرار کنند. این به آن‌ها کمک می‌کند تا بخش عمده‌ای از درآمد حاصل از این فرآیند را کسب کنند.

4-سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO):

درباره قدرت سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO) برای ایجاد یک سازمان واقعا دموکراتیک و خودگردان که از طریق قدرت قراردادهای هوشمند بر دخالت‌های انسانی و چالش‌های جغرافیایی فائق می‌آید، صحبت‌های زیادی شده است. در حالی که DAOها به دلیل اتصال پروژه‌های رمزنگاری به توکن‌های حاکمیتی که به زودی بی‌ارزش می‌شوند، مورد انتقاد قرار گرفته‌اند، نیاز به DAOها همچنان باقی است و این نوآوری می‌تواند به عنوان یک ساختار سازمانی غالب زمانی که پروژه‌ها نحوه ساختار بهینه آن را بیاموزند، همچنان وجود داشته باشد.

وب ۳ ، ارز دیجیتال و بلاکچین

وب ۳ نشان‌دهنده‌ی یک پارادایم شیفت در وب است و به دنبال انتقال کنترل از نهادهای متمرکز به کاربران است. این امر با استفاده از فناوری بلاکچین تسهیل می‌شود، زیرساخت توزیع‌شده‌ای که زیربنای ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین و اتریوم است. این سه فناوری به طور همگرا عمل می‌کنند و قابلیت همکاری متقابل دارند و از طریق قراردادهای هوشمند به صورت خودکار اجرا می‌شوند. این امر امکان انجام تراکنش‌های خرد، ذخیره‌سازی و اشتراک‌گذاری داده‌های همتا به همتا بدون سانسور با برنامه‌ها را فراهم می‌کند و حتی پتانسیل تغییر کامل شیوه‌ی کسب و کار شرکت‌ها را دارد. پروتکل‌های امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) که در حال حاضر وجود دارند، تنها بخش کوچکی از انقلابی هستند که وب ۳ به دنبال آن است.

کلام پایانی:

نسل جدید اینترنت یعنی WEB3 تجربه‌ای جدید و شخصی‌تر را به ما ارائه می‌کند. این امر به لطف نوآوری و فناوری‌های آتی از طریق تقویت کاربران برای تبدیل به یک مدیر و حاکم بر روی اطلاعات و داده‌هایشان است. در این زمینه بدون شک فناوری و تکنولوژی‌های نو مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء و ماشین لرنینگ قطعا جایگاه بزرگی در وب ۳ خواهند داشت.