اوراکل و کاربرد آن در ارز دیجیتال چیست؟

تعداد بی‌شماری از پروژه‌های ارز دیجیتال، داده‌هایی را نیاز دارند که در بیرون از محیط قراردادهای هوشمند نامتمرکز تشکیل شده، پس برای اینکه اطلاعات و داده‌های دنیای واقعی با همراه داشتن امنیت بالا به قراردادههای هوشمند نامتمرکز منتقل کند باید ابتدا اطلاعات را به شکل قابل قبول بلاکچین تبدیل کردند که این فرایند را اوراکل‌ها برعهده دارند. در ادامه تعریف اوراکل و انواع آن را توضیح می‌دهیم. با ما همراه بمانید…

اوراکل (Oracle)چیست؟

واسطه‌گر بین دنیای واقعی و بلاک چین ارز دیجیتال اوراکل‌ها هستند. اوراکل‌ها با بررسی و تایید اطلاعات و داده‌های فضای واقعی و ارسال به بلاکچین به طریق نرم‌افزارهای وب۳ (API) ارتباطی بین آن و سایر فضاهای خارجی ایجاد می‌کند، در نتیجه با کمک اوراکل‌ها هم می‌توان اطلاعات را برسی و پردازش کرد و داده‌ها یا اطلاعات را به صورتی که قراردادهای هوشمند نامتمرکز آن را دریافت کند متصل کرده و طبق این اطلاعات که اکنون قابل پردازش هستند فعالیت می‌کنند.

ویژگی‌های اصلی اوراکل‌ها

برای اینکه اوراکل‌ها داده‌ها و اطلاعات را پردازش و به شکل قابل درک بلاکچین تبدیل کند گزینه‌هایی وجود دارند تا استفاده گردند. این گزینه‌ها شامل:

• Compute: برای محاسبات اعداد در خارج که از فضای امن بلاکچین ارز دیجیتال قرار دارند کاربردی است.
• Listen:  اوراکل‌ها با بکار گیری این گزینه هر شکل از درخواست‌ها و سوال‌های کاربران و بلاکچین‌ها را برای بلاکچین ارز دیجیتال به صورت قابل بررسی تبدیل می‌کند.
• Format: وظیفه‌ی هموار کردن و قابل بررسی داده‌ها و اطلاعات بیرون برای بلاکچین و همینطور تبدیل داده‌ها از قراردادهای هوشمند به فضای بیرون را بر عهده دارد.
•  Output: زمانی که خواستار تبدیل داده پس از تایید در زنجیره بلاکچین و ارسال آن به فضای واقعی هستیم ازاین مورد بهره می‌بریم.
• Validate: با بوجود آوردن یک قطعه رمزنگاری شده ثابت، کارکرد فعالیت اوراکل را مورد تایید و به عبارتی مهرو موم می‌کند.
•  Broadcast: تمام فعالیت و موارد بررسی اطلاعات و داده‌ها که با مراحل زنجیره‌ای قراردادهای هوشمند مرتبط است، به وسیله این مورد انجام می‌گردد.
• Extract: اطلاعات را از یک یا تعدادی سیستم بیرونی خارج از بلاکچین ارز دیجیتال مثل وب۳ می‌پذیرد.

اساس طبقه‌بندی اوراکل‌ها و انواع آن

همانطور که بیان کردیم کار اصلی اوراکل‌ها اتصال داده‌ها و اطلاعات متنوعی به بلاکچین ارز دیجیتال است. انواع مختلفی اوراکل در ویژگی‌های گوناگون ظاهری مثل شکل و مقیاسی یا اندازه‌های مختلف وجود دارند. فرایند این واسطه‌گری توسط اوراکل بر اساس مواردی انجام می‌گیرد. این اساس: اعتماد (ثابت یا متمرکز و غیر ثابت یا نامتمرکز بودن)، راه اطلاعات (اطلاعات داخلی یا خارجی)، منبع (از نرم‌افزار یا سخت‌افزار بوجودآمده اند) در ادامه انواع اوراکل‌ها را نام می‌بریم:

•  اوراکل‌های پایه‌گذاری شده روی افراد یا انسان‌ها (Human Oracles):

در بعضی موارد افرادی که دارای ویژگی‌های بالایی هستند این توانایی را دارند تا به حالت یا شکل اوراکل دیده شوند. پس این افراد می‌توانند درباره موضوعی تحقیق و درستی آن را تایید کنندو سپس به شکل قابل فهم برای بلاکچین ارزهای دیجیتال درآورند. درصد کلاهبردار بودن اوراکل‌های انسانی و اینکه داده‌های اشتباه و هویت غلط داشته باشند پایین است، زیرا آن‌ها مشخصات و هویت خودرا به شکل رمزنگاری تایید می‌کنند.

• اوراکل‌هایی که مابین زنجیره داده‌های قرارداد هوشمند ارز دیجیتال قرار دارند (Cross Chain Pracles):

اوراکل‌های بین زنجیره ایی دارای توانایی نوشتن و خواندن اطلاعات وداده‌ها را در بلاکچین ارز دیجیتال دارند. در واقع اوراکل‌های بین زنجیره ایی زمینه‌ی هموار و تعادل بین داده و اطلاعات دو بلاکچین را ایجاد می‌کند. مثلا اگر اطلاعات یا داده‌های بلاکچینی بخواهد در بلاک چین دیگری اعمال گردد، اوراکل بین زنجیره ایی این کار را میسر می‌گردد. پل ارتباطی بین بلاکچین‌های گوناگون اوراکل بین زنجیره ایی است.

• اوراکل‌های سخت افزاری (Hardware Oracle):

این اوراکل با هدف بستن قرار داد بین دو فرد به شکل دیجیتالی و بارکدگذاری همراه امنیت ایجاد شده است. اوراکل‌های سخت‌افزار برای بدست آوردن داده‌هایی از دنیای  فیزیکی و انتقال به اسمارت کانترکت‌ها تشکیل شده اند. این انتقال می‌تواند از راه‌هایی برای خواندن داده‌های الکترونیکی مثل اسکنربارکد، حسگرهای الکترونیکی و مابقی دستگاه‌ها انجام گردد. درواقع اوراکل‌های سخت افزاری اتفاقات دنیای واقعی به شکلی که در بلاکچین خوانده و پرداخت شود، تبدیل یااینکه ترجمه می‌گردند. مثلا اگر یک سنسور متصل به ماشین حمل کالایی باشد و رسیدن به مقصد را نشان دهد، اوراکل سخت‌افزار این داده را به شکل خوانا برای بلاکچین تبدیل و ارسال می‌کند تا بلاکچین برطبق این اطلاعات روشی انتخاب و اجرا کند.

• اوراکل‌های نرم افزاری (Software Oracle):

ارتباط بین بلاکچین و منابع داده‌های آنلاین توسط اوراکل‌های نرم افزاری انجام می‌گردد. اوراکل‌های نرم افزاری داده‌ها را از وب ۳ ها، سرور ها، اطلاعات آنلاین و هر منبعی از وب سایت‌ها را می‌توانند دریافت و درهمان زمان ارسال کنند. همین ویژگی اوراکل‌ها را به کاربردی‌ترین راه برای انتقال داده‌ها توسط اوراکل‌های زنجیره‌ای تبدیل ساخت. داده‌هایی ماند نرخ ارز دیجیتال و حتی هزینه بلیط هواپیما را چک کرد.

• اوراکل‌های متمرکز و غیر متمرکز (Centralized Oracle – Decentralized Oracle):

اوراکل‌های متمرکز یاCentralized Oracle به وسیله‌ی فقط یک سازمان کنترل شده و از همان نهاد هم داده‌ها برای بلاکچین را دریافت می‌کند. داشتن فقط یک سازمان برای دریافت داده‌ها و کنترل آن‌ها شرایط خطرناک را فراهم می‌کند، به این دلیل که قرار داد ثبت شده به روش اوراکل متمرکز طی تاثیر یک سازمان است و اگر این نهاد به هرگونه‌ای تغییر کرده و شکست بخورد به صورت کاملا مستقیم بر قرارداد اثر می‌گذارد. در واقع قرار داد هیچ محافظی در برابر آسیب‌های نوسانی ندارد. اوراکل‌های نامتمرکز یا Decentralized Oracles، در بعضی از اهداف خود به قراردادهای هوشمند شباهت دارد.

یکی از دلایلی که به اوراکل‌های نامتمرکز اوراکل اجماع می‌گویند، این است که این نوع اوراکل‌ها فقط یک منبع  را برای بدست آوردن داده و اطلاعات الگو قرار نمی‌دهند، بلکه از چندین اوراکل‌ها مبنی بر درستی داده و اطلاعات برای انتقال به بلاکچین استفاده می‌کنند. Decentralized Oracles برای ایجاد امنیت و پایین آوردن میزان اعتماد تلاش می‌کنند اما این فرایند کاملا دقیق انجام نمی‌پذیرد شرایط گسترده برای استفاده کاربران تشکیل می‌دهد.

• اوراکل‌های ورودی (Input Oracles):

آشناترین اوراکل‌ها Input Oracles هستند که اطلاعات دنیای واقعی را گرفته و برای  استفاده‌ی اسمارت کانترکت به داخل قرار داد هوشمند نامتمرکز انتقال می‌دهد. اوراکل‌های Input Oracles در شبکه Chainlink Price Feed و بررسی قراردادهای هوشمند  (DeFi) به همراه دسترسی کامل به شکل درون زنجیره ایی به اطلاعات بازار ارز دیجیتال کاربرد داشته و مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• اوراکل‌های خروجی (Output Oracles):

برعکس اوراکل ورودی، اوراکل خروجی یا Output Oracle قرار دارد و از ویژگی این اوراکل این است که، دستوراتی را به سیستم‌های برون ززنجیره ایی ارسال می‌کند و باعث می‌گردد  این سیستم‌ها برنامه‌های ازقبل تعیین شده در قرارداد هوشمند را عملی کند. برای مثال می‌توان پرداخت و اطلاع‌رسانی توسط یک سیستم بانکی یا دادن برنامه و دستور به سیستم IOT مخصوصی که قفل در بلافصله پس از پرداخت اجاره خانه باز گردد.

• اوراکل‌های خاص قرارداد (Contract-specific Oracles):

به منظور کاربرد در قراردادهای مخصوصی بوجود آمده اند. به این معنی که اگر فردی بخواهد چند اسمارت کانتراکت راه بی‌اندازد می‌بایست ابتدا تعداد معینی Contract-specific را ایجاد و گسترش دهد. در واقع شرط راه اندازی Smart Contract گستردگی Contract-specific است. گسترش  این اوراکل با صرف زمان نسبتا زیاد و مبلغ هزینه ایی بالا همراه است. برای سیستم شرکت‌هایی که تخلیه اطلاعات از منابع گوناگون را برعهده دارند این راه را ناممکن می‌دانند. البته از زاویه دید دیگری اوراکل‌های خاص میتوانند از اول برای یک هدف و کاربرد بخصوص با تمامی ویژگی‌ها بوجود آیند پس،   افرادی که این اوراکل را گسترش دهند، از زوایای متفاوتی با نیازشان در تعادل قرار دارد.

• اوراکل‌های محاسباتی (Compute-enabled Oracles):

یکی از اوراکل‌های تازه تشکیل شده که جدیدا مورد انتخاب کاربران قرار گرفته است اوراکل محاسباتی یا اوراکل Compute-enabled نام دارد. با عرضه‌ی خدمات امن نامتمرکز به روش محدود بودن امور حقوقی، مالی و فنی، امکان انجام این فرایند درون زنجیره میسر نیست. این اتفاق برای به عمل درآوردن دستورات اسمارت کانترکت‌ها به شکل خودکار با بکار گیری شبکه‌های نامتمرکزی از Keepers که نوعی نود چین لینک است، انجام می‌گیرد.

کاربردهای اوراکل‌ها

قسمتی از سیستم امورمالی نامتمرکز برای متصل شدن به اطلاعات امور مالی به اوراکل‌ها نیازمند است. کاربردهای دیگر اوراکل‌ها مثل دادن برنامه به شبکه‌های هوشمند و اجرای دستوراتی بر اساس اطلاعات وارد شده در فضای واقعی امکان‌پذیر است. مواردی مثل: بازی‌ها و NFTهای پویا، سیستم‌های پشتیبانی از شرکت ها، اثبات و پایدار بودن محیط و دریافت بیمه از اوراکل‌ها برای امنیت از کاربردهای اساسی اوراکل‌ها است.

کلام پایانی

در این مقاله از صرافی فراچنج دانستیم اوراکل یک واسطه بین دنیای واقعی و بلاکچین است. در واقع برنامه‌هایی راطبق آمار و داده‌های دنیای واقعی به اجرا می‌تواند با استفاده از اوراکل‌ها موجب شد. انواع اوراکل را نام بردیم که شامل: اوراکل‌های پایه‌گذاری شده روی افراد یا انسان‌ها (Human Oracles)، اوراکل‌هایی که مابین زنجیره داده‌های قرارداد هوشمند ارز دیجیتال قرار دارند (Cross Chain Pracles)، اوراکل‌های سخت افزاری (Hardware Oracle)، اوراکل‌های نرم افزاری (Software Oracle)، اوراکل‌های متمرکز و غیر متمرکز (Centralized Oracle – Decentralized Oracle)، اوراکل‌های ورودی (Input Oracles)، اوراکل‌های خروجی (Output Oracles)، اوراکل‌های خاص قرارداد (Contract-specific Oracles)، اوراکل‌های محاسباتی (Compute-enabled Oracles) می‌گردند.