منظور از dApps چیست؟

منظور از dApps چیست؟پروتکل‌های زیادی روی بلاک چین ساخته شده که همواره در حال پیشرفت ویژگی و کارایی‌های جدید هستند تا بتوانند، آرزوی رسیدن به یک دنیای غیر متمرکز را به واقعیت تبدیل کنند. داخل همچین دنیایی تمام بازی ها، تراکنش‌های بانکی، جمع آوری آثار هنری و تاریخی و جستجو در وب به وسیله‌ی کمال افراد کاربر صورت می‌گیرد. این سبک از دنیای نامتمرکز نیاز به برنامه‌های نامتمرکز یا DAppS ها دارد که جزء فناوری‌های جدید در این سال‌ها بوده است؛ اما برنامه غیر متمرکز به چه معناست؟

به صورت کلی، برعکس ظاهر و کارایی برنامه‌های نامتمرکز که بسیار به نرم‌افزار سنتی شبیه است، یک نوع برنامه است که بدون نظارت هیچ سازمان یا نهادی روی شبکه ایی از سیستم‌های کامپیوتر توزیع شده اند. اگر می‌خواهید DAppS را مفهمی‌تر بفهمید در این مقاله از صرافی فراچنج با ما همراه باشید، تا کارکرد برنامه غیر متمرکز و تفاوت هریک را با برنامه‌های متمرکز در دنیای واقعی بررسی کنیم.

برنامه غیرمتمرکز یا DAppS چیست؟

پیش از پرداختن به برنامه‌های نامتمرکز، خوب است کمی درباره بلاک چین توضیح بدهیم. یکی از ویژگی‌هایی که باعث شد تا بلاک چین اهمیت زیادی داشته باشه، بوجود آوردن زیر ساخت برنامه‌های نامتمرکز است.

به طور ساده، بلاک چین یک نوع دفتر کل توزیع شده دیجیتالی است، و تمام داده‌ها و اطلاعات گوناگون را در خود ثبت و نگهداری می‌کند. این گونه بلاک‌ها مثل یک زنجیره که بهم وصل هستند، در بلاک چین اطلاعاتی که به اثبات رسیده اند، ذخیره آن‌ها بر روی پایگاه داده تعیین شده ایی صورت نمی‌گیرد. در عوض در روی شبکه‌هایی از کامپیوتر قرار می‌گیرند و هر یک در خود یک نسخه به روزرسانی از بلاک چین را ذخیره می‌کنند. این امکان وجود ندارد که اطلاعات ثبت شده روی بلاک چین حذف یا دستکاری گردد؛ وهمینطور، هیچ کس به جز کاربران حق نظارت بر آن را ندارد.

به برنامه‌هایی که روی بلاک چین ساخته و پرداخته می‌گردد، dAppsیا غیر متمرکز می‌گویند. اینگونه برنامه‌ها هر یک برای هدف‌های گوناگونی مثل بازی، موسیقی، امور مالی، سرگرمی، رسانه‌های اجتماعی یا آثار هنری طراحی و ساخته گردند.

برنامه غیرمتمرکز چگونه کار می‌کند؟

برای شناخت چگونگی کارکرد برنامه نامتمرکز، اول بهتر است به ساختار آن بپردازیم. در ساختار برنامه‌های نامتمرکز دقیقا مشابه برنامه‌های وب معمولی، از دو قسمت به نام بخش اصلی فرانت‌اند (Front-End) و بک‌اند (Back-End) بوجود آمده است. در قسمت فرانت که بخشی از وب سایت است کاربر می‌تواند آن را ببیند و با آن در ارتباط باشد. منوهای پیمایش، متن، رابط کاربری گرافیکی، تصاویر و ویدیوها و روش‌های وارد کردن ورودی همه جزو این بخش هستند.

در عوض، بک‌اند قسمتی از برنامه یا سایت است که در پیش زمینه قرار گرفته است. وظایف بک‌اند انجام مابقی کارهای فرانت‌اند و انجام یکسری محاسبات است. در اصل، داده‌های دریافت کرده از کاربران توسط برنامه داخل بک‌اند ذخیره می‌گردند. بک‌اندها همان بخش نامتمرکز DAPPSها است.

ساختار برنامه‌های غیر متمرکز مثل برنامه‌های معمولی وب هستند که از دو قسمت فرانت (Front-End) وبک‌اند (Back-End) بوجود آمده است. قسمت نامتمرکز DAPPSها بک‌اند است.

در قرار دادهای هوشمند، کد برنامه‌های نامتمرکز نوشته شده است. در سیستم بلاک چین، این قراردادهای هوشمند ذخیره شده و اجرای قوانین تعریف شده در کد را برعهده دارند. با توجه به این مورد که بخش فرانت‌اند داخل برنامه‌های نامتمرکز با برنامه‌های متمرکز مشابه است، قرار داد هوشمند فقط به بک‌اند مربوط می‌گردد و بیشتر اوقات قسمت کمی از همه برنامه‌های متمرکز را بوجود می‌آورد. در نتیجه، برای تشکیل برنامه غیر متمرکز لازم است چند قرار داد هوشمند برای بک‌اند را ترکیب و استفاده از سیستم‌های ثالث برای اجرای فرانت‌اند را بکار برد.

انواع برنامه غیرمتمرکز چیست؟

بر اساس نوع بلاک چین می‌توان برنامه‌های نامتمرکز را به ۳ قسمت تقسیم کرد:

نوع اول:

این نوع برنامه‌ها بلاک چین مخصوص خود را دارند. یکی از موارد این دسته بیت کوین است که می‌توان گفت آن را جزء اولین برنامه نامتمرکز نام برد.

نوع دوم:

برخی از پروتکل‌ها از از بلاک چین برنامه‌های نوع اول بهره می‌برند. برای تعامل و دسترسی به این برنامه‌ها به توکن مخصوص خوشان نیاز دارید. برای مثال، یکی از بهترین برنامه‌های غیر متمرکز در نوع دوم، پروتکل اومنی (Omni) نام دارد. اومنی یک پلتفرم معاملاتی است که روی بلاک چین بیت کوین ساخته و توزیع شده است. به وسیله‌ی اومنی می‌توانید خیلی راحت و با اعتماد به شخص ثالث دارایی‌ها را معامله کنید.

نوع سوم:

بعضی از برنامه‌ها از پروتکل‌های نوع دوم بهره می‌برند. مثلا، شبکه SAFE جز این دسته هستند. این شبکه، یک نوع شبکه غیرمتمرکز است که داده‌ها را ذخیره می‌کند و شرایطی را بوجود می‌آورد تا برنامه‌های کاربردی مهم و وب سایت‌ها در برابر سانسور مقاوم باشند. این شبکه برای تولید توکن مخصوص به خود، از پروتکل اومنی سیف کوین (SafeCoin)، بهره می‌برند.

ویژگی‌های برنامه غیرمتمرکز چیست؟

سه ویژگی اصلی در تمام برنامه‌های نامتمرکز وجود دارد. این ویژگی‌های شاخص عبارت‌اند از:

• دارای منابع باز هستند؛ به این معنا که همه توانایی دسترسی به پایگاه کد یا کدبیس برنامه را دارند. تمام تغییراتی که در برنامه بوجود می‌آید، باید توسط همه کاربران تایید گردد. پس، هیچ نهاد یا سازمانی نمی‌تواند، آن را کنترل کند.
• نامتمرکز هستند؛ به این معنی که روی بلاک چین محل ذخیره‌ی تمام داده‌ها است و یک دفتر کل توزیع شده ایی است که نمی‌توان داده‌ها را تغییر و دستکاری کرد. این ویژگی‌ها باعث افزایش امنیت، همینطور، مصون ماندن از حملات سایبری و هک می‌گردد.
• دارای نوعی سیستم پادشاهی هستند؛ محرک‌هایی وجود دارند که افراد را برای شرکت در نودهای بلاک چین ترغیب می‌کنند، پاداش این محرک ها، به شکل توکن بومی است و کارکرد تمام افراد کاربر مثل خرید برنامه‌های داخل برنامه ایی توسط آن‌ها صورت می‌گیرد.

نقش بلاک چین اتریوم

یکی از بلاک چین‌هایی که فعالیت زیادی برای گسترش برنامه‌های نامتمرکز دارد اتریوم است. این پلتفرم، پشتیبانی از قرار دادهای هوشمند را انجام می‌دهد، که تاثیر زیادی در پیشرفت و اعمال برنامه‌های نامتمرکز دارد. سه دسته برنامه‌ی نامتمرکز روی اتریوم قرار دارد:

• آن دسته از برنامه‌ها که پول را برای استفاده در ارزهای دیجیتال موجود در شبکه بلاک چین، مدیریت می‌کنند.
• یکسری دیگر از برنامه‌ها که وظیفه‌ی ترکیب رویدادهای خارجی با دنیای واقعی را دارند؛ مثل سیستم لجستیک.
• سازمان‌های غیر متمرکز یا دائو (DAO) که در کارکرد خودبه صورت مستقل، در مدیریت پروتکل و سیستم رای دهی آن‌ها تاثیر دارد.

چرا از برنامه‌های غیرمتمرکز استفاده کنیم؟

برنامه‌های نامتمرکز فواید و کارایی‌های متنوعی را در دست می‌گیرند که در جهت بهبود وپیشرفت برنامه حرکت می‌کنند. از موارد بسیار مهم، غیر متمرکز بودنشان است. ویژگی تمرکززدایی این است که اجازه تسلط و کنترل برنامه‌ها را برعهده هیچ نهاد یا سازمانی نمی‌گذارد؛ برعکس تمام کاربران در تصمیم گیری برنامه‌ها شرکت دارند.

استفاده از برنامه‌های نامتمرکز موجب صرفه جویی در وقت و هزینه می‌گردد. هزینه‌های مصرفی در این برنامه‌ها بسیار پایین‌تر از برنامه‌های متمرکز مثل اپ‌های بانک‌ها است و تمام معاملات در لحظه صورت می‌گیرند. از نکات دیگر این برنامه می‌توان به نداشتن سرور مرکزی اشاره کرد. یعنی اگر ایرادی برای برنامه بوجود آید یا خراب گردد، تا زمان درست شدن ارتباط با آن قطع است.

در حال حاضر بسیاری از برنامه‌های نامتمرکز باهم ترکیب شده اند. این برنامه‌ها در صنایع گوناگون کاربرد دارند. چند نمونه از ویژگی‌های کاربردی آن‌ها عبارت‌اند از:

امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای

از اصلی‌ترین کاربرد DAPPSها، دیفای یا امور مالی نامتمرکز است. ارزش بازار دیفای بالای ۴۰ میلیارد دلار بوده و با سرعت فراوان در حال توسعه و پیشرفت است. امور مالی از طریق بوجود آوردن راه‌های جدید برای بهتر شدن تراکنش‌های همتا به همتا و همچنین بوجود آوردن خدمات مالی جدید مثل وام دهی، استخراج نقدینگی با امور سنتی در حال رقابت است.

راهکارهای سازمانی

روش‌های استفاده از بلاک چین بسیار گسترده هستند؛ و همینطور در پیشرفت کسب و کارها و بهتر شدن کارکرد فعالیت آن‌ها بسیار تاثیر دارد. این سال ها، این نوع برنامه‌ها نقش پررنگی در  مدیریت بهداشت و سلامت، سیستم‌های رای گیری برای ذخیره ایمن و تایید اطلاعات هویتی، ایجاد شفافیت در فرایند حمل و نقل و ردیابی حرکت کالاها داشته اند.

بازی‌ها و اشیای کلکسیونی دیجیتال

اولین برنامه‌ی محبوب در برنامه‌های نامتمرکز، بازی کریپتوکیتیز (CryptoKitties) بود. مابقی بازی‌های محبوب نامتمرکز اسپلینترلندز (Splinterlands)، اکسی اینفینتی (Axie Infinity)، مای دیفای پت (My DeFi Pet) و دیسنترالند (Decentraland) را می‌توان نام برد.

صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX)

استخرهای نقدینگی و بازار مبادلات کریپتوکارنسی همچنین خرید و فروش توکن غیر مثلی (NFT) از امکانات این نوع صرافی‌های نامتمرکز است.

رسانه‌های اجتماعی

عملکرد این رسانه‌ها مشابه اینیستاگرام، فیس بوک و یوتیوب است با این وجود که در مقابل ذخیره‌ی داده‌ها و بدست آوردن درآمد، برای شرکت در شبکه به کاربران هدیه می‌دهند. برای مثال برنامه‌ی غیر متمرکز اسمیت (Steemit) را می‌توان نام برد.

تفاوت برنامه متمرکز و منظور از dApps چیست؟ چیست

براساس فرانت‌اند برنامه‌های نامتمرکز و برنامه‌های معمولی مشابه یک دیگر هستند؛ با این تفاوت که قسمت بک‌اند مقداری تفاوت دارد. از موارد مهم تفاوت در برنامه‌های متمرکز و نامتمرکز به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

منبع‌باز بودن

برنامه‌های نامتمرکز دارای منبع باز و نیاز نداشتن به مجوز (Permissionless) هستند. در نتیجه، هیچ راهی برای محدود ساختن اتصال به برنامه‌های نامتمرکز موجود نیست. این در شکلی است که برنامه‌های متمرکز به نهاد مرکزی تعلق دارد و وظیفه‌ی کنترل آن‌ها را دارد.

محل ذخیره اطلاعات

یکی دیگر از تفاوت‌ها ذخیره اطلاعات است. محل ذخیره‌ی برنامه متمرکز به غیر از سیستم‌های عامل بومی در هر دستگاه، در روی سرورهای وب متمرکز قرار دارد. ارتباط بین دستگاه‌ها و سرورها به وسیله‌ی پیام‌های کدگذاری به طریق پروتکل انتقال ابرمتن (HTTP) صورت گرفته است. مثلا زمانی که وارد تویتر می‌گردید، از داده‌هایی فید برنامه دریافت می‌گردد و درون دستگاه شما مشاهده می‌گردد که داخل سرورهای شرکت ذخیره می‌گردند. این در صورتی است که بلاک چین‌ها از هزاران یا صدها دستگاه تشکیل شده که روی روی شبکه توزیع شده‌ای از کامپیوترها اطلاعات را به اشتراک می‌گذارند.

حفظ حریم خصوصی

مورد سوم حریم خصوصی است. در سایر برنامه‌ها ارتباط شما با مابقی برنامه‌ها مستقیما وجود دارد؛ اما اسم محل زندگی و به طور کل هویت شما پنهان است. در عوض داخل برنامه‌های متمرکز، تمام اطلاعت و هویت شما در اختیار شرکت متصدی قرار دارد.

امنیت

در چهارمین ویژگی برنامه‌های غیر متمرکز امنیت قرار دارد. این برنامه‌ها در برابر حمله‌های مخرب و قوی توسط مکانیسم‌های اجماع مقاومت می‌کنند. ذخیره‌ی اطلاعات در این سیستم‌ها به هیچ عنوان دستکاری یا تغییر نمی‌کنند.

از با اهمیت‌ترین ویژگی برنامه‌های متمرکز و نامتمرکز، برای کاربران نوع ذخیره، مقیاس پذیری، امنیت اطلاعات، مجوز برای دسترسی و حریم خصوصی آن‌ها است.  

در برنامه‌های غیر متمرکز احتمال دارد در شبکه شلوغی جمعیت بوجود بیاید، و موجب کاهش سرعت گردند. یکی از موارد مشابه این مورد بعد از محبوبیت کریپتوکیتیز در سال ۲۰۱۷ بود که باعث کند شدن شبکه اتریوم شد. در اکثر مواقع برنامه‌های متمرکز این مشکل را ندارند.

مقیاس‌پذیری

یکی دیگر از گزینه‌های مهم مقیاس‌پذیری است. در حال حاضر میزان مقیاس‌پذیری بلاک چین‌ها قابل قبول نیست، و در زمان رویارویی با شلوغی مجبور به بالا بردن هزینه‌ها می‌گردد. دلیل این جریان بخاطر طولانی شدن زمان تایید تراکنش‌ها است و اگر بخواهید سرعت را بالا ببرید، باید میزان هزینه را بالا ببرید. به دلیل استفاده‌ی بالای کاربران از شبکه‌ی اتریوم باعث شده نرخ گس در آن افزایش یابد.

بیشتر بخوانید: آموزش الگوهای کندل استیک برای خرید و فروش سهام

نمونه‌های از برنامه غیرمتمرکز

حالا که می‌دانید برنامه dapps چیست، در ادامه چند مورد از شناخته شده ترین آن ها را معرفی می‌کنیم:

• یونی‌سواپ:

یک نوع صرافی نامتمرکز است که در روی بلاک چین اتریوم تولید شده است و در مبادله‌ی توکن هایERC-20 استفاده دارد.

• آوی:

یک نوع پروتکل نقدینگی به همراه منبع باز نامتمرکز است. از آوی (Aave) برای وام‌های سریع، سهام‌های ارزهای دیجیتال و به طور کلی وام دهی استفاده می‌کنند.

• آپ‌لند:

این بازی (Upland) جزء بلاک چین ایاس بوده و غیر متمرکز است. در این بازی دنیای متاروس و دنیای واقعی ادغام می‌گردند.   آپ لند مثل بیشتر بازی‌ها بر پایه بلاک چین برای بدست آوردن درآمد استفاده می‌گردد. البته موجب می‌گردد دارایی‌های جمع کرده در بازی را می‌توان به پول واقعی تبدیل کنند.

• استیمیت:

این پلتفرم نامتمرکز با هدف وبلاگ‌نویسی و تولید محتوادر رسانه‌های اجتماعی تشکیل شده است. افرادی که در این پلتفرم عضو هستند این توانایی را دارند از این پلتفرم برای فرستادن محتوا و دریافت نظرها و بازخورد استفاده کرده و درآمد بدست آورند.

• اوپن‌سی:

یک بازار غیر متمرکز است که روی شبکه اتریوم تشکیل شده و با پالیگان ترکیب می‌گردد. در این بازار توانایی معامله‌ی انواع NFT را دارید.

• میکردائو:

پلتفرم MakerDAOیک سرویس اعتباری است که روی اتریوم پایه‌گذاری شده و میتوان اتر (ETH) را به عنوان وثیقه  قفل کرد و به توکن دای (Dai) تبدیل کرد. دای استیبل کوین بر اساس دلار آمریکا مبتنی شده است.

چشم‌انداز dApps چیست؟

هرچند بیت کوین جزء اولین برنامه‌های نامتمرکز قرار دارد، اما اتریوم اصلی‌ترین دلیل برای پیشرفت این شبکه از طریق ایجاد قراردادهای هوشمند همراه پایگاه کاربری و تاثیر شبکه بوده است. برنامه‌های نامتمرکز به دلیل وجود رابط‌های کاربری فوق العاده که ویژگی‌های تازه‌ی بلاک چین را در اختیار دارند در رقابت با برنامه‌های متمرکز قرار دارندو بازار دیفای همینطور، درحال توسعه‌ی کاربردها و پذیرش خو است و در آینده قابلیت‌های بیشتری را در اختیار کل مردم دنیا قرار می‌دهد.

جذابیت این برنامه‌ها هر روز بیشتر از قبل است و این یک شروع جدید است. بر اساس رشد و توسعه‌ی سریع شبکه‌ی بلاک چین غیر ممکن نیست تمام برنامه‌های مربوط به بازی‌های آنلاین، رسانه‌های اجتماعی و امور مالی روی بلاک چین بوجود آیند.